Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze zaprasza wszystkich miłośników archeologii i nie tylko na wykład dr. Mirosława Furmanka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego pt. „Archeologia bez łopaty. Jak technologia zmienia nasze wyobrażenia o dawnych społecznościach”, który odbędzie się 18.06.2023 r. (niedziela) o godz. 12.00.

W trakcie prelekcji autor opowie o tym, jak zmienił się warsztat pracy archeologa w ciągu ostatnich 20 lat, z jakich nowych narzędzi korzystają archeolodzy i jaki to ma wpływ na naszą wiedzę o społecznościach prahistorycznych zamieszkujących tereny Europy Środkowej, w tym Śląska.

Wykład odbędzie się w ramach Europejskich Dni Archeologii. Głównych organizatorem wydarzenia jest francuski Narodowy Instytut Archeologicznych Badań Ratowniczych, a rolę polskiego koordynatora pełni Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze w dniu 08.06.2023 będzie nieczynne dla zwiedzających.

W dniach 09 – 11.06.2023 w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze odbędzie się konferencja pt. „Karkonosze jako przestrzeń kulturowa i gospodarcza”.

Pełen program konferencji znajduje się na załączonym plakacie.

Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.

Organizatorami konferencji są:
Stiftung Kulturwerk Schlesien
Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze

W kwietniu br. Warsaw Marriott Hotel i Galeria Sztuki Współczesnej Limited Edition, połączyły siły we wspólnym projekcie promocji polskich artystów.
Już 6 czerwca rusza pierwsza wystawa „Alchemia”. Jest to wystawa rzeźby Aleksandry Kujawskiej, której partnerem jest Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze.
Warsaw Marriott Hotel w ramach mecenatu i dla celów tego projektu udostępnił przestrzenie świeżo odrestaurowanego apartamentu prezydenckiego. To pozwoliło pokazać ekspozycję prac Aleksandry Kujawskiej w kontekście wnętrza
Na 260 metrach kwadratowych, zaprojektowanych przez samego
właściciela Warsaw Marriott Hotel, szklane rzeźby współgrają z przestrzenią apartamentu, wyposażonego w obiekty światowego designu. Niektóre z prezentowanych prac powstały w Laboratorium Szkła Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.
Aleksandra Kujawska jest cenioną rzeźbiarką i projektantką specjalizującą się w szkle. Jej twórczość została doceniona przez środowisko artystyczne, jej prace zostały włączone do muzealnych zbiorów i prezentowane są na wystawach stałych i czasowych. Artystka zdobyła wiele nagród, takich jak pierwsze
miejsce w Międzynarodowym Konkursie Sztuki Szkła „Szklana Improwizacja”, pierwsze miejsce w kategorii “Wizje” konkursu “Diament Meblarstwa” oraz wyróżnienia „Must Have!” na Łódź Design Festival w latach 2020, 2021 oraz 2023. Jej prace zostały również wyróżnione w konkursach takich jak kultowy „Dobry Wzór 2021” Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, pierwsze miejsce w kategorii “Rzemiosło” i wyróżnienie specjalne w konkursie „Design Educated 2021” w Niemczech.

Partnerzy: Skan360, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze i Huta Szkła Gospodarczego Tadeusz Wrześniak Sp. z o.o., Krakowska Huta Szkła – Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych.

Patroni medialni: wysokieobcasy.pl, artinfo.pl, design.doc, Szkło i Ceramika, Format, Galeria Sztuki Nowy Warzywniak, Wspólnota Gdańska.

Wirtualna wystawa potrwa od 6 czerwca do 30 września 2023. Dostępna będzie na stronie galerii https://limitededition.pl/.

Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze zaprasza na promocję nowego wydawnictwa – „Szklarska Poręba na dawnej fotografii” oraz panel dyskusyjny pt. „Ewolucja i standaryzacja nazw obiektów fizjograficznych w Karkonoszach”.

Zapraszamy na spotkanie do Muzeum Karkonoskiego w dn. 12.06.2023 o godz. 16.30 i prezentację wydawnictwa Muzeum Karkonoskiego „Szklarska Poręba na dawnej fotografii”.

Publikacja zawiera unikatowe historyczne fotografie pochodzące ze zbiorów naszego Muzeum i kolekcji prywatnych, w znacznej części dotychczas niepublikowanych.

W trakcie spotkania odbędzie się dyskusja dotycząca nazw obiektów fizjograficznych aktualnie używanych w Karkonoszach w języku polskim, czeskim, niemieckim oraz angielskim. Celem dyskursu jest wypracowanie stanowiska zmierzającego do standaryzacji i poprawności użycia nazw, w szczególności w tłumaczeniach językowych dotyczących Karkonoszy. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.

Już jutro Dzień Dziecka – Zapraszamy Wszystkie dzieci do Muzeum Karkonoskiego oraz naszych Oddziałów!

1 czerwca:
Poszukiwacze skarbu – od minerału do szkła, czyli animacje dla najmłodszych w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze – po wcześniejszej rezerwacji (informacje na plakacie).
Dzień Dziecka za sterami śmigłowca w Muzeum Historii i Militariów w Jeleniej Górze – otwarty dla wszystkich zwiedzających w godzinach 9:00 – 17:00. Na najmłodszych czeka słodka niespodzianka (szczegóły na plakacie).

Natomiast w niedzielę, 4 czerwca:
Dzień Rodzinny na Zamku w Bolkowie, pełen gier, zabaw, tańców oraz…Turniej Rodzinny – na turniej obowiązują zapisy (informacje na plakacie).

Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze w Dniu Dziecka włącza się do akcji „Kwiatek dla Pszczoły”, organizowanej przez Towarzystwo Karkonoskie oraz Karkonoską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A.
1 czerwca w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze oraz w Oddziale – Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, będą rozdawane dzieciom miododajne kwiatki, które dzieci posadzą w ogródkach bądź na balkonach. Celem akcji jest zachęcenie dzieci do obserwacji piękna i niepowtarzalności przyrody. Projekt „kwiatek dla pszczoły” pomoże nauczyć dzieci i młodzież, jak ważne są te małe „latawce”. Że ochrona naszego gatunku zaczyna się od ochrony owadów zapylających. Że nawet jeden posadzony własnoręcznie kwiatek ma sens.
Każdy kwiatek posiada paszport uprawniający do transportu na terenie Unii Europejskiej.
(ilość kwiatków jest ograniczona).

28 maja odbędzie się Dzień Otwarty Domów Przysłupowych, w którym Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze cyklicznie bierze swój udział.

Zapraszamy już w tę niedzielę (28 maja) w godzinach 10:00 – 17:00 na bezpłatne zwiedzanie naszej Chaty Karkonoskiej.

W uznaniu szczególnych zasług dla kultury ludowej łemkowski Zespół Łastiwoczka na wniosek Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze został uhonorowany w tym roku Nagrodą im. Oskara Kolberga. To najstarsze wyróżnienie w dziedzinie kultury ludowej przyznawane w Polsce od 48 lat.

Spośród dotychczasowych dolnośląskich dziewięciu laureatów tej nagrody, aż sześciu przyznano na wnioski przygotowane przez Muzeum Karkonoskie. Pozostaje to w związku z definicją ICOM z 1972 roku, w myśl której muzeum zajmuje się  materialnymi i niematerialnymi świadectwami ludzkiej działalności udostępniając je, poddając naukowym badaniom i otaczając ochroną. 

Współpracę z łemkowskim zespołem Łastiwoczka rozpoczęto w 2018 roku skupiając prace na  docieraniu do najdawniejszych źródeł folkloru. Podczas licznych konsultacji z wykonawcami zespołu  pomagano określić kanon repertuarowy tzw. ludowej muzyki dawnej. Po wskazaniu najcenniejszych przykładów dawnych pieśni i tańców wytypowano uczestników do udziału w prestiżowych konkursach tradycji: 33. Ogólnopolskim Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie oraz 53. i 55. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Spektakularne sukcesy uzyskane w ciągu minionego pięciolecia przez zespół także na innych polskich i zagranicznych scenach tradycji predystynowały grupę, by zaistniała jako dolnośląski kandydat do prestiżowej nagrody kolbergowskiej.

Muzeum Karkonoskie pełni rolę regionalnego centrum kompetencji w zakresie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego powojennych osiedleńców. Właśnie tutaj,  w archiwum II Programu Polskiego Radia oraz w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie znajduje się dokumentacja związana z aktywnością dolnośląskich wykonawców tradycyjnego repertuaru.

Dzięki regularnej merytorycznej pomocy udzielanej twórcom ludowym możliwe stały się coroczne sukcesy dolnośląskich wykonawców na festiwalowych scenach Kazimierza. Od 2017 roku przyjmują oni wyrazy uznania także w dostojnych wnętrzach zamku Królewskiego w Warszawie, gdzie Nagroda im. Oskara Kolberga jest wręczana. Zdarzenia te stanowią ważną promocję kultury Dolnego Śląska posądzanego niegdyś o brak tradycji.                                                                        

Członkowie Zespołu Pieśni i Tańca Łastiwoczka z Przemkowa są potomkami łemkowskich ekspatriantów z Podkarpacia, którzy zostali przesiedleni na Dolny Śląsk w ramach Akcji Wisła po 1947 roku. W repertuarze założonego w 2000 roku zespołu znajduje się bogaty zestaw pieśni powszechnych i obrzędowych wykonywanych przez wielopokoleniową grupę w oparciu o przekaz tradycji ustnej najstarszych członków społeczności. Śpiewane są w języku łemkowskim i polskim. Na szczególną uwagę zasługują wielogłosowe wykonania dawnych pieśni zalotnych, weselnych, rekruckich i ballad. Członkowie grupy zamieszkują na terenie zwartego osadnictwa Łemków w Przemkowie i okolicach, co ułatwiło zachowanie tradycyjnego przekazu kulturowego. W jej działaniach uczestniczą przedstawiciele kilku pokoleń, którzy zajmują się przekazywaniem młodszym umiejętności śpiewu, muzykowania i tańca, przygotowują wspólnie widowiska obrzędowe oraz prezentacje tradycyjnego repertuaru pieśni i tańców. Zespół jest laureatem regionalnych konkursów tradycji oraz krajowych festiwali folklorystycznych. Wielokrotnie występował na forum  zagranicznym. Łemkowska społeczność zamieszkuje w regionie o przerwanej ciągłości osadniczej, co dla zachowania tradycji stwarza szczególnie utrudnioną sytuację. W tym kontekście na szczególny szacunek zasługują działania liderów, w tym: pp. Joanny i Eugeniusza Haburów oraz Anny i Andrzeja Peregrymów potrafiących integrować członków grupy wokół wartości kultury tradycyjnej.

Powyższe działania stanowią przykład praktycznej realizacji zaleceń Konwencji UNESCO z 2003 roku w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. O powszechnej akceptacji i uznaniu kultywowanych  tradycji świadczy zbiorowe uczestnictwo mieszkańców w jesiennych Spotkaniach Trzech Pokoleń z Kulturą Łemkowską w Przemkowie oraz w dorocznym święcie Łemków pn. Watra w pobliskim Michałowie.

W uznaniu wysokiego poziomu wykonawczego grupa śpiewacza zespołu została zaproszona w 2019 roku do udziału w cyklu koncertów 54. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu uzyskując wysokie oceny krytyków profesjonalnej sceny muzycznej. Prezentacje te znalazły się w programie festiwalu obok najsłynniejszych wykonawców światowej sceny muzycznej. Podobny w formie występ poświęcony tradycyjnemu folklorowi powojennych ekspatriantów na Dolnym Śląsku miał miejsce podczas Festiwalu Dziedzictwa Kresów w Lubaczowie w 2022 roku.

Zarówno folklor Łemków, jak i zachowany w codziennym użytku język łemkowski stanowią obecnie cenną wartość kulturową dolnośląskiego regionu. Czynione są plany, by kulturę, w tym język łemkowski wpisać na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, a z czasem aspirować do wpisu na Listę Światową UNESCO. Nagroda im. Oskara Kolberga stanowi ważny punkt na drodze do osiągnięcia tego celu.

Henryk Dumin
antropolog kultury