Zdjęcie panoramiczne przedstawiające muzeum karkonoskie w Jeleniej Górze.
ODDZIAŁY
Zdjęcie przedstawiające oddział

Dom Carla i Gerharta Hauptmannów
ul. 11 Listopada 23
58-580 Szklarska Poręba

Zdjęcie przedstawiające oddział

Muzeum Historii i Militariów w Jeleniej Górze,
ul. Sudecka 83

Zdjęcie przedstawiające oddział

Muzeum Zamek Bolków
ul. Zamkowa 1
59-420 Bolków

Szkło Artystyczne


Barok (XVII – XVIII wiek)

Szkła z okres baroku to w przeważającej części bezbarwne szklanice, puchary i karafy, szlifowane, bogato rzeźbione i rytowane, niekiedy malowane złotem. Najciekawsze obiekty w tej grupie to dwie szklanice na stopie z reliefem wypukłym i wklęsłym, pochodzące z warsztatów cieplickich. Datować je można na ok. 1730. Są one typowe tylko dla Kotliny Jeleniogórskiej. Mistrzami rytowania i szlifowania szkła i kamieni szlachetnych byli Fridrich Winter, który pracował dla hrabiego Christopha Schaffgotscha w latach 1685 – 1712 oraz Johann Gotfried Schneider (1710 – 1733), prowadzący słynne na cały świat cieplickie pracownie. Z warsztatów tych wychodziły okazjonalne barokowe i rokokowe puchary i szklanice z wyszukaną dekoracją i interesującymi inskrypcjami. W tej grupie eksponatów cenne są również: okazały puchar zdobiony przez Johanna Wolfganga Schmidta w Norymberdze, dwa puchary z hut brandenburskich w Poczdamie. Popularne w okresie baroku były eleganckie kufle cechowe i pamiątkowe, rytowane na zamówienie bogatego odbiorcy. Najczęściej przedstawiają one u góry panoramę Karkonoszy (niem. Riesengebirge), w polu centralnym inicjały nabywcy, flankowane z jednej strony widokiem Jeleniej Góry (niem. Hirschberg), z drugiej – Cieplic (niem. Warmbrunn).

Zbiór szkieł barokowych wzbogaca bardzo ciekawa grupa szkieł mlecznych (głównie z 2 poł. XVIII wieku), imitujących kosztowne wówczas wyroby porcelanowe, zdobione najczęściej malowanymi motywami kwiatowymi. Są to szkła stołowe, zastawy do picia herbaty i czekolady, cukiernice, paterki itp.

  kielich z pokrywą kieliszek z napisami Talerz i filiżanka z kwiatami Ozdobny kieliszek ozdobny kieliszek

Klasycyzm/empire (XVIII/XIX wiek)

Twórczość z przełomu XVIII/XIX wieku reprezentują szkła w stylu empirowym. Charakterystycznym elementem tych szkieł jest kwadratowa, masywna plinta, przechodząca w dużą, jajowatą czarę lub kielich typu flet. Puchary i kielichy zdobione są rytowanymi motywami pejzażowymi, girlandami i festonami. Szklanice natomiast nabierają charakterystycznego, klepsydrowatego kształtu. Coraz modniejsze stają się wówczas szkła pamiątkowe, z typową dekoracją rytowaną z panoramą Karkonoszy i wedutami Jeleniej Góry i Cieplic. W kolekcji znajdują się liczne przykłady tego nurtu klasycystycznego – puchary, kielichy, szklanki, kieliszek do likieru i karafki. Najcenniejszymi obiektami stylu empirowego są dwa obrazki z czarnymi, sylwetowymi portretami, wykonanymi techniką eglomise w warsztacie Johanna Siegismunda Menzla (1744-1810).

  Ozdobny kieliszek Ozdobny kieliszek Ozdobny kieliszek

Biedermeier (1815-1850)

W okresie 1815-1850 w sztuce panuje styl biedermeier wykreowany po upadku Napoleona na potrzeby bogacącego się mieszczaństwa. Był to okres szczególnego rozkwitu szklarskiego rękodzieła w Karkonoszach. Wówczas zaczyna się kolor w szkle, uzyskiwany poprzez barwienie masy szklanej tlenkami metali: kobaltu (niebieski), miedzi (czerwony), żelaza (zieleń oliwkowa), uranu (złocista zieleń), srebra (żółty), złota (różowy). Zmienia się również forma naczyń, stają się one grubościenne, masywne, przysadziste w proporcjach, bogato zdobione głównie poprzez rzeźbienie, szlifowanie, rytowanie, lazurowanie i malowanie emaliami. Do najczęstszych motywów zdobniczych należą: sceny rodzajowe i myśliwskie, motywy vanitatywne i heraldyczne. Bardzo dużą grupę tworzą szkła pamiątkowe z widokami najsłynniejszych miejscowości uzdrowiskowych (Cieplice, Świeradów, Szczawno, Lądek) oraz miejsc szczególnie często odwiedzanych przez turystów (Zamek Chojnik, Śnieżka, kaplica św. Anny). Na okres biedermeieru przypada największy rozwój technologii wytwórczych i eksperymentów, które stały się udziałem hut śląskich Karlstal i huty hrabiego Schaffgotscha Josephine w Szklarskiej Porębie. Wynikiem tych osiągnięć technologicznych są szkła filigranowe, millefiori, alabastrowe i barwne.

Ozdobny kieliszek z obrazkiem zamku Ozdobny kieliszek z obrazem pałacu Czerwony ozdobny kieliszek zielony kieliszek Ozdobny dzban

Historyzm (koniec XIX – pocz. XX wieku)

Szkła z okresu historyzmu, naśladujące dawne style artystyczne, prezentowane są w kolekcji przez eksponaty z hut czeskich (szkła malowane) oraz śląskich. Najciekawsze obiekty pochodzą z powstałej w 1842 huty Josephine w Szklarskiej Porębie, produkującej bogaty asortyment wzorów we wszystkich technikach wytwórczych. Są to eleganckie, luksusowe przedmioty szklane – m. in. słynne na całą Europę lustra i kandelabry ze szkła kryształowego.

ozdobna lampka do wina ozdobny dzban z muzykiem Ozdobna urna Ozdobny kielich Szklany świecznik Dzban z ptakiem

Secesja (ok. 1890 – 1915)

Bardzo licznie reprezentowany jest w kolekcji styl secesyjny. Cenne przykłady secesji francuskiej, z czołowych wytwórni tego czasu: Nancy, Galle, Daum, Legras i Agry Russeau, prezentujących przede wszystkim szkła trawione oraz czeskie szkła iryzowane: firmy Kralik i synowie, Loetz-Witwe, Pallme Koenig, Habel. Szkła śląskie w kolekcji pochodzą z huty Josephine w Szklarskiej Porębie oraz z firmy Fritza Heckerta w Piechowicach. Spośród nich wyróżniają się tzw. Jodhpury, szkła malowane transparentną emalią, naśladujące naczynia z prowincji indyjskich Bidhri i Jodhpur oraz powłokowe, trawione wazony z firmy Heckerta.

Ozdobne kielichy i talerz pochodzące z secesji Ozdobne kielichy pochodzące z secesji Ozdobne kielich z gadem pochodzące z secesji Ozdobna fiolka pochodząca z secesji muszla z szkła pochodząca z secesji

Art Déco (lata 20. i 30. XX wieku)

Styl ten mocno zaznaczył się w przemyśle szklarskim. W kolekcji Muzeum znajdują się unikatowe szkła wykonane w Szklarskiej Porębie na podstawie projektów autorskich Alexandra Pfohla (1894–1953) czy prof. Siegfrieda Haertela (1870–1943). Są to zgeometryzowane formy o ciekawej kontrastowej ornamentyce malowanej, bądź szkła rzeźbionei szlifowane. Do typowych wyrobów art-décowskich należą: powlekane i szlifowane remery, karafki i kieliszki do likieru, zestawy stołowe i toaletowe. Kolekcja uzupełniana jest o eksponaty z hut czeskich.

Czerwony kieliszek pochodzący z Art Déco Zielony wazon pochodzący z Art Déco niebieska lampka z pawiem pochodząca z Art Déco Karafki pochodzące z Art Déco Karafki pochodzące z Art Déco

Szkło współczesne (po 1945 r.)

Muzeum posiada wciąż powiększająca się kolekcję autorskich form unikatowych ze szkła. Należą do niej kreacje najwybitniejszych artystów, tworzących po 1945 historię polskiego szkła współczesnego: Henryka Albina Tomaszewskiego – nestora polskiego szkła artystycznego, Władysława Zycha, Barbary Miszczyk-Urbańskiej, Ludwika Kiczury, Jana Owsiewskiego, Witolda Turkiewicza, Czesława Zubera, Tasiosa Kiriazopoulosa, Zbigniewa Horbowego, Reginy i Aleksandra Puchałów oraz Stanisława i Pawła Borowskich. Galeria szkła współczesnego sukcesywnie wzbogacana jest o kolejne eksponaty i projekty autorskie twórców, reprezentantów tzw. Szkoły Wrocławskiej. W większości są oni zatrudnieni jako pedagodzy w swojej macierzystej uczelni Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Należą do nich: prof. Małgorzata Dajewska, prof. Jerzy Chodurski, prof. Barbara Zworska-Raziuk, prof. Wojciech Peszko, prof. Kazimierz Pawlak, dr Mariusz Łabiński, dr Beata Mak-Sobota, dr Stanisław Sobota, dr Marta Sienkiewicz, Dagmara Bielecka i Maciej Zaborski. Z Wrocławia wywodzą się również inni znakomici twórcy, m. in. Beata Stankiewicz-Szczerbik, Monika Rubaniuk-Zajączkowska, Wojciech Olech, Grzegorz Staniszewski czy Czesław Roszkowski. Poza tym kolekcja zawiera również kreacje najmłodszego pokolenia artystów wrocławskich: Agnieszki Leśniak, Marzeny Krzemińskiej i Jakuba Wrzalika. Poza liczną grupą szkieł twórców polskich, Muzeum posiada również dzieła wybitnych czeskich kreatorów szkła, takich jak: Pavel Hlava, Frantisek Vízner, Vilem Vesely, Jirí Suhájek, Miluse Roubickova, Rene Roubicek, Milo Caspar, Ivo Rozsypal, Miroslav Klinger, Ladislav Oliva, Oldrich Pliva, Touskova Kapka i innych.

Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego Część wystawy szkła współczesnego

POWRÓT

POLECAMY

Galeria jednego eksponatu

link do galeri jednego eksponatu
Witraż z alegorycznym przedstawieniem Triumfu Sławy, Włochy (?), poł. XVI w.; szkło, metal (ołów), wym. ø 29 cm, nr inw. MJG 875/s

Szlak szkła

Szlak szkła na polsko-czeskim pograniczu
Szlak szkła na polsko-czeskim pograniczu

Zapisz się do naszego newslettera

tło do zapisu na newslettera