AKTUALNOŚCI
ŚREDNIOWIECZNY GROT OSZCZEPU – WŁÓCZNI Z ZAMKU SOKOLEC W GÓRACH SOKOLICH
23 marca 2020
Grot oszczepu – włóczni, żelazo, kucie; zamek Sokolec w Górach Sokolich, chronologia: średniowiecze XIV – XV wiek; wymiary: długość 28 cm, szerokość ostrza 2 cm, średnica tulei 2 cm, głębokość tulei 9 cm., nr inwentarzowy MJG – A – 101 (dawne numery: 1321 A, MJG-A-128)
Żelazny grot oszczepu to bardzo ciekawy zabytek dawnego uzbrojenia, należący do kolekcji militariów w zbiorach Działu Archeologii Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Grot wykonany jest z żelaza w technice kucia, ma romboidalne w przekroju ostrze z wyraźnie wyodrębnionym żeberkiem, u podstawy ślady dookolnych żłobków, a zakończony jest tuleją do osadzania drzewca o głębokości 9 cm. Stan zachowania zabytku jest dobry – pomimo wyraźnych śladów skorodowania (w roku 1990 poddany został zabiegom konserwacyjnym – czyszczenie mechaniczne i chemiczne, parafinowanie – w Muzeum Archeologiczno – Historycznym w Głogowie) – jedynie u podstawy tulei występują większe ubytki korozyjne.
Żelazny grot oszczepu należy do bardzo interesującej grupy militariów, odkrytych na początku XX wieku w ruinach średniowiecznego zamku Sokolec w Górach Sokolich, koło Karpnik. Ze względu na domniemane ślady zdobienia na zabytku, narosły wokół niego (jak i całej kolekcji) liczne kontrowersje, związane z chronologią zespołu (a co za tym idzie – zamku Sokolec – a pośrednio ogólnie początków osadnictwa w Sudetach Zachodnich w średniowieczu). Dopiero ostatnie kompleksowe badania bronioznawcze te kontrowersje pozwoliły rozwiać.
Zespół 11 grotów włóczni – oszczepów został odkryty w roku 1904 w runach zamku Sokolec przez niemieckiego poszukiwacza – amatora F. von Oheimba. Pierwszego opracowania grotów dokonał w roku 1939 E. Petersen, który, głównie na podstawie rzekomych cech zdobniczych na grotach, zaklasyfikował je jako zabytki o bardzo wczesnej metryce, odnosząc ich powstanie do VII wieku, traktując te zabytki jako dowód wczesnej penetracji Śląska przez wczesnośredniowieczne plemiona germańskie: alamańskie lub frankijskie. Ta analiza dała pretekst do spekulacji na temat mieszkańców Sokolca – w zależności od narodowości badacza mieli to być albo wcześni Germanie, albo wcześni Słowianie. Pisano nawet o związkach Sokolca z tzw. państwem Samona, prawdopodobnie istniejącym w VII na Morawach. Spośród powojennych, polskich badaczy, najdokładniejszej analizy zabytków z Sokolca dokonała w roku 1962 W. Sarnowska, pisał o nich także K. Jaworski w pracy z roku 2005, poświęconej wczesnośredniowiecznym grodom sudeckim, który przesunął chronologię zabytków do VIII – IX wieku, natomiast ich proweniencji dopatrywał się w stanowiskach południowosłowiańskich.
Rozwiania wątpliwości i sporów wokół zabytków dokonał dopiero w roku 2008 wrocławski archeolog i bronioznawca L. Marek. Dzięki drobiazgowej analizie i badaniom samych zabytków, jak i źródeł archiwalnych (zestawienie zabytków z przedwojennymi opisami i rysunkami) doszedł on do wniosku, że E. Petersen w roku 1939, by wykazać wczesną datę ich powstania, dopuścił się fałszerstwa naukowego. Polegało ono na przerysowaniu, zachwianiu proporcji i uwypukleniu rzekomych cech wczesnośredniowiecznych w opublikowanych rysunkach militariów, aby „udowodnić teorię zgodną z ówczesną polityką”. L. Marek wykazał, że faktyczna ornamentyka i forma omawianych żeleźców odbiega zdecydowanie od spotykanej wśród zachowanych zabytków frankijskich, natomiast w rzeczywistości należy wiązać je chronologicznie z okresem późnego średniowiecza, wiekiem XIV i XV, a konkretnie – prawdopodobnie – z przetaczającymi się wówczas przez Śląsk wojnami husyckimi.
Średniowieczny grot oszczepu – włóczni z zamku Sokolec jest dowodem na to, jak wiele kontrowersji, sporów, emocji o zgoła pozanaukowym, a wręcz politycznym charakterze, prowadzących nawet do oszustwa i manipulacji, może wywołać jeden zabytek (czy niewielka kolekcja) o niepozornym wyglądzie.
Tomasz Miszczyk
Literatura:
CHOROWSKA Małgorzata, DUDZIAK Tomasz, JAWORSKI Krzysztof, KWAŚNIEWSKI Artur, 2009 Zamki i dwory obronne w Sudetach. Tom II: Księstwo Jaworskie, Wrocław 2009
JAWORSKI Krzysztof, 2005 Grody w Sudetach VIII – X wiek, Wrocław 2005
MAREK Lech, 2008 Broń biała na Śląsku. XIV – XVI wiek, Wratislavia Antiqua. Studia z dziejów Wrocławia, t.10, Wrocław 2008
PETERSEN Ernst , 1939 Der ostelbische Raum als germanisches Kraftfeld im Lichte der Bodenfunde des 6.-8. Jahrhunderts, Leipzig 1939
SARNOWSKA Wanda, 1962 Uzbrojenie z Sokolca na Górze Krzyżnej, pow. Jelenia Góra, Muzealnictwo Wojskowe, t.2/1962, s.59-71
Ryciny:
- Grot oszczepu – włóczni, żelazo, kucie; zamek Sokolec w Górach Sokolich, chronologia: średniowiecze XIV – XV wiek; wymiary: długość 28 cm, szerokość ostrza 2 cm, średnica tulei 2 cm, głębokość tulei 9 cm., nr inwentarzowy MJG – A – 101 (dawne numery: 1321 A, MJG-A-128), fot. T. Miszczyk
- Grot oszczepu – włóczni, MJG – A – 101, rysunek wg E. Petersen 1939
- Sokolec, żelazne groty włóczni – oszczepów z badań F. von Oheimba, opublikowane przez E. Petersena jako wczesnośredniowieczne, rys. wg E. Petersen 1939
- Sokolec, żelazne groty włóczni – oszczepów w zbiorach Muzeum Karkonoskiego, fot. T. Miszczyk
- Sokolec, plan ruin zamku, opr. P. Rajski, wg Chorowska, Dudziak, Jaworski, Kwaśniewski 2009
- Sokolec, próba rekonstrukcji zamku, opr. P. Rajski, wg Chorowska, Dudziak, Jaworski, Kwaśniewski 2009
OŚWIADCZENIE MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
11 marca 2020
W związku z podjęciem zdecydowanych kroków mających na celu zatrzymanie szerzenia się koronawirusa SARS-COV-2 sztab kryzysowy z udziałem ministra kultury i dziedzictwa narodowego zdecydował o czasowym zamknięciu od 12 marca 2020 r. instytucji kultury, filharmonii, oper, teatrów, muzeów, kin oraz szkół, uczelni wyższych i placówek szkolnictwa artystycznego.
Oznacza to zawieszenie organizacji wydarzeń kulturalnych z udziałem publiczności, w tym koncertów, spektakli, wernisaży oraz wydarzeń specjalnych odbywających się w zamkniętych pomieszczeniach, zamkniecie muzeów dla zwiedzających oraz zawieszenie zajęć w placówkach szkolnictwa artystycznego wszystkich stopni.
ERKLÄRUNG DES MINISTERIUMS FÜR KULTUR UND NATIONALES ERBE
Angesichts der entscheidenden Schritte, die unternommen wurden, um die Ausbreitung des Coronavirus SARS-COV-2 zu stoppen, hat der Krisenstab unter Beteiligung des Ministers für Kultur und Nationales Erbe beschlossen, ab dem 12. März 2020 kulturelle Einrichtungen, Philharmonien, Opern, Theater, Museen, Kinos und Schulen, Universitäten und Kunstvermittlungseinrichtungen vorübergehend zu schließen.
Dies bedeutet die Aussetzung der Organisation von kulturellen Veranstaltungen mit Beteiligung der Öffentlichkeit, einschließlich Konzerten, Aufführungen, Vernissagen und Sonderveranstaltungen, die in geschlossenen Räumen stattfinden, die Schließung von Museen für Besucher und die Aussetzung des Unterrichts in kunstpädagogischen Einrichtungen aller Ebenen.
Sobota z Kustoszem.
6 marca 2020
„Sobota z kustoszem”, w samo południe (7.03 godz. 12:00), kierownik Działu Etnologii – Katarzyna Szafrańska – zabierze nas do Krainy Domów Przysłupowych.
Na przykładzie naszej, zawsze chętnie zwiedzanej, Chałupy Karkonoskiej Pani Katarzyna przedstawi i opowie w ciekawej formie budownictwo ludowe regionu jeleniogórskiego.
Chata Karkonoska, tak przez Państwa lubiana, otworzy swoje sekrety Serdecznie zapraszamy!
Wstęp na „Sobotę z Kustoszem” jest odpłatny, w cenie biletu zwiedzania Muzeum.
Antonówka. Podziemia, które nie istnieją.
2 marca 2020
Nadchodząca „Niedziela w Muzeum” (8.03, o godz. 11:00) będzie podróżą w przeszłość pełną tajemnic, zabiorą nas w nią – Krzysztof Wojtas i Maciej Regewicz, regionaliści, pasjonaci, twórcy Spaceru Historycznego po „Ruskim Lesie”.
Antonówka i jej pobliskie tereny od wielu lat cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem badaczy historii, dziennikarzy, poszukiwaczy skarbów oraz pasjonatów tajemnic II wojny światowej. Wiele publikacji historycznych, krajoznawczych i turystycznych stara się wyjaśnić działalność, którą naziści, a następnie czerwonoarmiści, prowadzili na terenie tajnego kompleksu nieopodal Kamiennej Góry. Niestety, żadna z nich nie wyczerpuje wystarczająco tematu, gdyż wszelka dokumentacja na temat ulokowanych w Antonówce obiektów, przepadła w niewyjaśnionych okolicznościach. Wiadomo, że na terenie Antonówki w okresie drugiej wojny światowej produkowano broń na potrzeby wojska III Rzeszy. Czy oprócz produkcji broni naziści w Antonówce prowadzili jeszcze jakąś inną działalność? Prawdopodobnie tak.
Wszelka dostępna wiedza, która została opisana w dotychczasowych publikacjach, nie wyjaśnia wielu fundamentalnych kwestii, związanych z kompleksem. Niemal pewne jest, że ogromna fabryka broni oprócz prawie siedemdziesięciu obiektów nadziemnych, posiadała także podziemia, w których powstały m.in. magazyny, gdzie składowano wyprodukowaną broń. Według relacji mieszkańców okolicy niektóre podziemne przestrzenie Antonówki miały nawet trzy poziomy, które zostały zalane wodą przez wycofujące się z Antonówki wojska niemieckie, oraz że podziemia te ciągną się do samej Kamiennej Góry.
Zapraszamy na wspólne odkrywanie tajemnic Antonówki!
Wstęp na „Niedzielę w Muzeum” jest bezpłatny. Na zwiedzanie wystaw muzealnych obowiązują bilety wstępu.

Wokół Ratusza z Kuratorem Wystawy
24 lutego 2020
W niedzielę, 1 marca, pożegnamy chętnie zwiedzaną i szeroko komentowaną wystawę „Wokół jeleniogórskiego ratusza: miejsca, firmy i ludzie”.
W związku z tym – w czwartek, 27 lutego, o godzinie 11:00 zapraszamy na ostatnie oprowadzanie kuratorskie, prowadzone przez historyka Muzeum Karkonoskiego, kuratora wystawy – Roberta Rzeszowskiego.
Wystawa jest opowieścią o jeleniogórskim Rynku od XVIII w. do połowy XX w. Pokazane zostało życia jeleniogórskich kupców rzemieślników i zwykłych mieszkańców, wszystko to, co działo się wokół jeleniogórskiego ratusza, we wnętrzach kamienic i na ich zapleczach. Zaprezentowane zostały bogate ikonografie, plany, rysunki, reklamy, nieliczne, ale ciekawe fotografie z wnętrz kupieckich kamienic, kolekcjonerskie pocztówki ukazujące piękno jeleniogórskiego Rynku i niezwykle ciekawe przedmioty związane z życiem mieszczan i działającymi tu firmami. Wśród nich znajdują się także przedmioty podarowane do zbiorów dawnego muzeum RGV przez jeleniogórzan, związane z bogatymi rodzinami kupieckimi, rzadkie przykłady wyrobów jeleniogórskiego rzemiosła oraz niezwykle cenne dokumenty kupców woali i cechów rzemieślniczych, nigdy do tej pory nie pokazywane. Do wystawy wykonano model jeleniogórskiego Rynku z ratuszem i Siedmioma Domami w centrum.
Na oprowadzanie obowiązuje bilet wstępu do Muzeum (zwykły/ulgowy), bez dodatkowych opłat

Smutna wiadomość…
18 lutego 2020
17 lutego 2020 roku wieczorem odeszła Urszula Broll – wybitna artystka od lat związana z regionem jeleniogórskim.
Urodziła się w 1930 roku w Katowicach, od 1983 roku mieszkała w Przesiece. Malarstwo studiowała u Leona Dołżyckiego na Wydziale Grafiki Propagandowej i Plakatu krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – oddział w Katowicach (1949–1955). Była współzałożycielką grupy St-53 (1953–1956) i ezoterycznego kręgu Oneiron (1967–1978), także współinicjatorką i uczestniczką pierwszej w Polsce grupy buddyjskiej oraz członkiem honorowym stowarzyszenia Nowy Młyn – Kolonia Artystyczna z siedzibą w Szklarskiej Porębie.
Urszula Broll była jedną z najwybitniejszych
postaci polskiego undergroundu lat 50. i 60. XX w. Jej dorobek
artystyczny obejmuje: malarstwo kubistyczne, pejzaże przemysłowe,
kompozycje taszystowskie, akwarele, abstrakcje i abstrakcje geometryczne
oraz malarstwo wizjonerskie.
Początkowo malowała śląską
rzeczywistość. Pod wpływem pism Strzemińskiego zwróciła się w stronę
kubizmu analitycznego. W końcu lat 60. zainteresowała się taszyzmem i
malarstwem materii, tworząc kompozycje fakturowe z użyciem materiałów
nietypowych, jak lakiery, piasek, itp.
Wraz z założeniem kręgu
Oneiron, wykształciła indywidualny styl, którego najbardziej
rozpoznawalnym motywem jest mandala. Ostatnie dzieła artystki – pejzaże w
gwaszu i akwareli oraz abstrakcje – były kontynuacją wcześniejszych
doświadczeń, odwołującą się do ezoterycznej wiedzy o kolorze i jego
energii.

„Polska Zobacz Więcej – Weekend Za Pół Ceny”!
17 lutego 2020
Tradycyjnie już nasze Muzeum bierze udział w ogólnopolskiej akcji „Polska zobacz więcej – Weekend za pół ceny”!
W dniach 20 – 22 marca 2020r., wstęp do Muzeum będzie w cenach promocyjnych (bilety: 6zł – normalny, 3zł – ulgowy).
Czekać na Państwa będą zarówno nasze stałe ekspozycje historii regionu oraz największa w Polsce stała wystawa szkła artystycznego, jak i…”Piękna i Bestia”, czyli międzynarodowa wystawa szkła w ramach Europejskiego Festiwalu Szkła”, prezentująca dwoistość natury ludzkiej.
O kolejnych atrakcjach związanych z akcją „Polska zobacz więcej – Weekend za pół ceny”, będziemy informowali na bieżąco.
Gwarantujemy, że warto zaplanować ten weekend razem z nami!

Niedziela w Muzeum
10 lutego 2020
Doceniając Państwa zainteresowania, wiedzę i przywiązanie do naszego pięknego regionu – dajemy Wam możliwość przedstawienia swoich pasji związanych z Jelenią Górą, Karkonoszami, regionem i podzielenia się nimi z mieszkańcami oraz turystami odwiedzającymi nasze Muzeum.
W każdą
niedzielę możecie poprowadzić spotkanie związane z Waszymi pasjami dotyczącymi
regionu, opowiedzieć ciekawe historie, pokazać posiadane przez Was zdjęcia i
materiały zarówno dawne jak i współczesne.
Pomożemy, doradzimy – wizję spotkania pozostawimy do Waszej decyzji.
Zapraszamy do zgłaszania chęci i tematów spotkania – w wiadomościach prywatnych na Facebooku https://www.facebook.com/MuzeumKarkonoskie, pocztą elektroniczną: promocja@muzeumkarkonoskie.pl, sekretariat@muzeumkarkonoskie.pl, telefonicznie: 75 645 50 78
Zgłoszenia przyjmujemy do końca lutego.
„Niedziela w Muzeum”, to Wasza Niedziela w Muzeum!
XV Edycja startuje!
30 stycznia 2020
XV edycja Międzynarodowego Konkursu Graficznego im. Józefa Gielniaka (10 Luty 1932 – 28 Maj 1972). Konkurs obejmuje prace w technice druku wypukłego. Wydarzenie zapoczątkowane w 1977 roku, ma na celu uhonorowanie pamięci wybitnego polskiego grafika – Józefa Gielniaka.
Uwieńczeniem XV edycji Konkursu będzie wystawa prezentująca prace nagrodzone przez Jury oraz wydany przez Muzeum katalog prac.
Karta zgłoszeń oraz regulamin dostępne są na stronie internetowej w zakładce:
Język polski: https://www.muzeumkarkonoskie.pl/konkurs_gielnia…/xv-edycja/
Język angielski: https://www.muzeumkarkonoskie.pl/konkurs_gielni…/xv-edition/
Przedsięwzięcie objęte honorowym patronatem Marszałka Województwa Dolnośląskiego
