Po raz 46. Nagroda im. Oskara Kolberga trafia do artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej. To najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce zostało ustanowione w 1974 roku. Jej patronem jest Oskar Kolberg (1814-1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor.

Nagroda przyznawana jest w siedmiu kategoriach. W kategorii zespołów folklorystycznych w 2021 roku uhonorowano nią dolnośląski ZESPÓŁ „GOŚCISZOWIANIE” z GOŚCISZOWA w gminie Nowogrodziec. Członkowie grupy są polskimi reemigrantami z Bośni lub ich potomkami urodzonymi w powojennych dekadach. Przybyli na Dolny Śląsk 75 lat temu – w 1946 roku obejmując zwartym osadnictwem teren powiatu bolesławieckiego i przyległych gmin.Ich rodziny wywodzą się z obszaru dawnej Galicji: Lwowskiego i Podkarpacia, skąd wyemigrowali na przełomie XIX i XX stulecia na Bałkany.

Aktualnie Zespół obchodzi 40-lecie swego istnienia. Jest wielokrotnym laureatem Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Uczestniczył w Sejmikach Teatrów Wsi Polskiej i Międzynarodowym Festiwalu „Wratislavia Cantans” w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu. Wielokrotnie prezentował swe tradycje w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. Wiele eksponatów z Gościszowa znajduje się w zbiorach tej instytucji. W grupie działają również wybitne artystki ludowe: mistrzyni tradycji wypieku korowajów – Iwona Omiatacz, autorka bibułowych bukietów i słomianych pająków – Maria Kida oraz znana gawędziarka i pisankarka – Zofia Ludziak.   

Z aplikacją wnioskującą o przyznanie tej prestiżowej nagrody wystąpiło jeleniogórskie Muzeum Karkonoskie, gdzie przechowywana jest dokumentacja pracy zespołu oraz liczne zabytkowe eksponaty przekazane do zbiorów instytucji przez jego członków. Muzeum sprawuje także opiekę związaną z zachowaniem i kontynuacją przekazu tradycji w kręgu tej społeczności, współpracując z Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Nowgrodźcu. Działania te nawiązują do ratyfikowanej przez RP w 2011 roku Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.   

Wszyscy laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego. Gala wręczenia nagród odbędzie się 1 lipca 2021 roku na Zamku Królewskim w Warszawie. Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Konkurs oraz gala realizowana jest przez Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Fundatorami nagród finansowych są Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Henryk Dumin – Specjalista ds. Dziedzictwa Niematerialnego