Galeria, Etnologia, kwiecień 2012

Krzyże i Tryptyki Zofii Forteckiej

Obraz na szkle – Krzyż, materiał: szkło, technika: malarstwo na szkle, rama drewniana, autor: Zofia Fortecka, , Polska , 2007 r(?).; wymiary: 66,5 x 41,2; nr inwentarzowy MJG ET 2690

OBRAZ NA SZKLE – KRZYŻ „ Życie Chrystusa” na drewnianej ramie w formie krzyża 48 kwadratowych szkieł w miedzianych oprawach ze scenami z życia Jezusa. Krzyż zielony. Na odwrocie obrazu napis: Opowieść o Jezusie F(?) 5407; materiał: drewno, miedź, szkło ; technika: malarstwo na szkle; wymiary: wys.  66,5 cm , szer. 41,2 cm; autor: Zofia Fortecka, Zakopane.

Zofia Fortecka mieszka i tworzy w Zakopanem. Dom i pracownia artystki znajduje się na Krzeptówkach, gdzie od pokoleń budowali swoje domy jej przodkowie, z góralskich rodów Stopków i Krzeptowskich. Pierwsze próby malarskie podjęła na początku lat osiemdziesiątych. Sięgnęła po tradycyjną dla ludowej sztuki Podhala technikę malowania na szkle, ale jej oryginalna sztuka nie czerpie z tych źródeł. Autorka tworzy unikalne miniatury na szkle, komponowane w formie tryptyków i krzyży. W jej pracach można odnaleźć przede wszystkim wątki biblijne, fascynujące żywoty świętych, wizerunki Madonn, a także sceny średniowiecznego życia.

W 1987 roku Zofia Fortecka uzyskała, przyznany jej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, status artystki profesjonalnej. Jej prace znajdują się w kolekcjach muzealnych i prywatnych w kraju i za granicą. Ma w swoim dorobku artystycznym kilkadziesiąt wystaw, w tym w kilkunastu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych i Meksyku, którym towarzyszyło uznanie krytyków i znawców sztuki.
Od początku, do współpracy został włączony Janusz Fortecki, który cyzeluje w drewnie i mosiądzu oryginalne, wysmakowane oprawy dzieł żony

Każda kompozycja Zofii Forteckiej zbudowana jest z wielu małych obrazków stanowiących kolejne ilustracje scen malarskiej opowieści. Najczęstsze formy tych dzieł to krzyże i tryptyki. Krzyże, złożone z miniaturowych, malowanych płytek szklanych oprawionych w drzewcu, przypominają średniowieczne krzyże wysadzane klejnotami. Artystka zainspirowana sztuką gotycką zaczęła tworzyć tryptyki, które uznać trzeba za główną oś jej malarstwa. Wzorowane na gotyckim malarstwie tablicowym, przedstawiają sceny z życia Chrystusa, żywoty świętych, sceny biblijne, legendy i mity o stworzeniu świata, postacie królów, patronów, legendy rycerskie. Miniaturowe sceny „świecą” czystymi, żywymi barwami niczym średniowieczne witraże. Wrażenie to potęgują złocone, metalowe oprawy, w jakich umieszczona jest oddzielnie każda szklana płytka. Artystka operuje chętnie złotem także w warstwie malarskiej dzieła, co przydaje obrazom charakteru sakralnego.

Katarzyna Szafrańska – kierownik Działu Etnologii