Dnia 1 sierpnia 1880 r. w Jeleniej Górze, z inicjatywy Theodora Donata, powstało Towarzystwo Karkonoskie – (niem, – Riesengebirgsverein, w skrócie RGV). Działalność Towarzystwa Karkonoskiego przyczyniła się do rozwoju turystyki i związanej z nią szeroko pojętej infrastruktury oraz ochrony przyrody. Towarzystwo Karkonoskie szybko się rozwijało, wkrótce zaczęły powstawać sekcje (grupy terenowe). Niektóre z nich znajdowały się daleko od gór (np. Wrocław, Berlin, Stuttgart, Hamburg, Nowy Jork). W 1900 r. w 89 sekcjach było skupionych 10 848 członków.

Liczne dary członków RGV – ciekawe przedmioty, najczęściej pamiętniki z podróży oraz książki, przyczyniły się najpierw do powstania biblioteki, a następnie zbiorów Muzeum RGV.

W okresie od 2 czerwca 1889 r. do 1 października 1896 r. pierwsza siedziba mieściła się na parterze Królewskiego Gimnazjum – przy dzisiejszej ul. 1 Maja 39/41 (Bahnhofstrasse), następnie w nieco większych pomieszczeniach pod numerem 19 przy tej ulicy. Od 1 lutego 1902 r. zbiory Muzeum udostępnione zostały przy ul. Szkolnej 12 (Schulstrasse), skąd przeniesiono je do obecnego gmachu Muzeum przy ulicy Jana Matejki 28 (wówczas Kaiser Wilhelm Strasse).

Budowę nowego Muzeum RGV z inicjatywy ówczesnego dyrektora placówki dra Hugo Seydla (1840-1932) rozpoczęto 3 czerwca 1912 r., a zakończono 14 kwietnia 1914 r. Autorem projektu był  urodzony w Kowarach, wrocławski architekt Carl Grosser. Dziś obchodzimy kolejną – 106 rocznicę powstania siedziby Muzeum Karkonoskiego.